Diğer Bloglarım:
Nasreddin Hoca Osmanlıca Ebru Sanatı Muhlis Yalaka Makaleler / koksalciftci@hotmail.com
[Karikatürlerini kullanmama izin verdiği için Erdil Yaşaroğlu'na teşekkür ederim...]

Şems-i Tebrizi'yi Kim, Neden Öldürttü?


Gerçeği baştan söyleyelim, Şems-i Tebrizi'yi Nasreddin Hoca öldürttü.
Araştırmacılar ve bilim insanları, karşılıklı öldürme olayında, belki fıkraların getirdiği sempati nedeniyle, kendilerine Mevlana ve Şems'ten daha yakın buldukları Nasreddin Hoca'nınkini gündeme getiriyorlar. Şems'in öldürülmüş olma olgusu ise -önemsizmiş gibi- sürekli ikinci planda, hatta tarihin dolgu malzemesi olarak kalıyor. Gerçeği arayan insanların önünü bir perde gibi kesen bu yanlı yaklaşımı adil ve doğru bulmuyoruz.
*
Şems-i Tebrizi'nin Kısaltılmış Yaşam Öyküsü
Şems-i Tebrizi'nin bir Alamut prensi olduğunu en açık söyleyen, Tezkire-i Devletşah'tır.
Alamut'un 6. lideri olan babası Celaleddin Hasan III, 'kıyamet' yanlısı İsmaili babasını yaklaşık 1210'da öldürtüp 'şeriat'a geçtiğini ilan etti ve sünni Bağdat Halifesi Nasır Lidinillah'la ittifak kurdu. Moğol'a karşı kurulan bu ittifakın dini lideri Lidinillah, askeri lideri ise Hasan III oldu. Sünni eğitim alması için oğlu genç Şems'i Tebriz'e gönderen Hasan III, 1220/21'de zehirlenerek öldürüldü, Şems'in üvey küçük kardeşi Alaaddin Muhammed III, 7. lider oldu ve Şems için Alamut güvenli bir yer olmaktan çıktı. O da Kalenderi kılığında Şam'a gitti. Şems taht kavgasına girmedi, 'kıyamet' uygulamasnına geri döneceğini duyurmuş olan üvey kardeş Muhammed III de onun Alamut'a dönmesine izin verdi. Devlet Moğol'un ağır tehditi altındaydı, döndü ve riskli görevler üstlendi. En risklisi Göyük Han'a giden elçilik heyeti başkanlığıydı. Ölümden zor kurtulan Şems, topraklarında Moğollar'ı yakından tanıma fırsatı bulmuş ve yenilmez olduklarına ikna olmuştu. Bu nedenle üvey kardeşinin "Kılıç çekip kızdırmayalım, Moğol'u uysallıkla topraklarımızdan uzak tutalım" politikasına destek verdi. Saptanan bu yeni politikayı Anadolu direnişçilerine anlatma görevini üstlendi.
*
Teslimiyet Temsilcisi Şems, Direniş Temsilcisi Nasreddin ile Karşı Karşıya
Anadolu'da ciddi bir direnişle karşılaştı.
Üvey kardeş Muhammed III'ün Hüccet'i olan Şems-i Tebrizi, Nasır yanlısı ve Moğol'a direnmekte ısrar eden Hace Nasreddin Ahi Evren'i ikna edemeyeceğini anlayınca Anadolu için yeni bir dini lider yaratma yollarını aradı. Şair olmak için kıvranır haldeki Mevlana ile karşılaşınca aradığını bulduğunu anladı. Eğitim hızlı ve sıkıydı. Babasının "zahiri" ilimle dolu kitaplarını okuması yasaklanan Mevlana, kısa sürede Muhammed III'ün istediği kıvamda bir "batıni" kişiliğe kavuştu. Alamut'un Anadolu'daki teslimiyet lideri, bundan böyle Şems destekli Mevlana olacaktı. Hace Nasreddin Ahi Evren, artık Alamut'un yeni devlet anlayışı karşısında yasadışı kalmıştı. O da kolları sıvadı, Anadolu'nun orta yerinde lidersiz, dışlanmış ve bir başına kalmış Türkmenler'i başına topladı, bölgesel Fütüvvet örgütlenmesini yenileyerek daralttı, ulusallaştırdı, Türkmenler'e özgü kıldı ve Ahilik örgütlenmesini kurdu.
Bundan sonra savaş, teslimiyetçi Mevleviler ile direnişçi Ahiler arasında olacaktı.
*
Moğol, Mevlana-Şems ile Hace Nasreddin Arasındaki Gerilimi Arttırıyor
Teslimiyet politikasına karşın Baycu komutasındaki Moğol ordusu 1243'te Anadolu'ya girdi, Sivas'a doğru ilerlemeye başladı. Hayal kırıklığına uğramış Selçuklu ordusu onları Kösedağ'da karşıladı, yenildi, Sultan Gıyaseddin II Antalya'ya, Hıristiyan dayılarının yanına kaçtı. Sivas, Erzurum ve Kayseri gibi kentleri ele geçiren işgalciler, Konya'yı dize getirmeyi başardı. Başsız kalan devlete Karatay naip oldu ve yönetimi üç oğula birden verdi. Bu, direnişçilerin geçici toparlanması ve devlete egemen olması anlamı taşıyordu. Hace Nasreddin Denizli'den getirildi ve yönetimde görev verildi. Mevlana itibarını yitirmiş, Hace Nasreddin Ahi Evren ön plana çıkmıştı. Bunun üzerine Mevlana, yazmakta olduğu Mesnevi'de fıkralar aracılığıyla saldırıya geçti. Adapte ettiği Arap tiplemesi Cuha'ya ait alaycı şakalar, direnişçiler üstünde yıpratıcı oldu. Gerilim iyice arttı.
*
Hace Nasreddin, Şems-i Tebrizi'yi Konya'da Öldürtüyor
1245'te genç eşi Kimya Hatun'u, boynunu kırarak öldürüp Şam'a kaçmış olan Şems, olay unutulmuştur umuduyla 1247'de Konya'ya geri döndü. Hace Nasreddin, o sıralar devlet yönetiminde bir tür İçişleri Bakanı konumundaydı. İçinde Mevlana oğlu Alaaddin'in de bulunduğu küçük bir infaz timi kuruldu. Tim, Mevlana'nın evinden aldığı Şems'i öldürüp bir kuyuya attı. Bu, teslimiyetçiler ve Mevlana açısından bir yıkımdı.
*
Mevlana da Hace Nasreddin Ahi Evren'i Kırşehir'de Öldürtüyor
Olay, Mevleviler ve Ahiler arasında çatışma nedeni haline gelince, Karatay ekibi, Moğol destekli Mevleviler'in hışmından korumak için Hace Nasreddin'i Kırşehir'e gönderdi. Bu, bir tür sürgündü. 1260'da Moğol, kardeşlerden Rükneddin Kılıçarslan'ı tek başına hükümdar yaptı. Hace Nasreddin Ahi Evren Kırşehir'de ayaklanmak istedi. Olaya müdahale etmesi için Moğol, Mevlana müridi Cacaoğlu Nureddin'i vali atadı. Yeni vali, 1261'de isyanı bastırdı, Ahilerin tamamına yakınını kılıçtan geçirdi ve ev hapsindeki elebaşı Nasreddin Hoca'yı da öldürttü.
*
Mesele böylece kapanmış oldu.

32 yorum:

  1. Dünyada,en çok entirika ve kin nefret çekememezlik ,osmanlı soyu türklerde görülmüştür.bunların örnekleri şes-nasrettin hoca-aletin keykubat v.saire..kınıyorum..allahın ayetlerini,kendi hırslarına kullananlar,ticaretde-siyasetde kullananlar,küllen kafiroglu kafirdir..ve ahiret hayatında kalacakları yer,cehennemliktir.insan oglu uyan ve bu olaylardan kendine ibret çıkar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. senin soyun nerden geliyor.700 yıl dünyaya hükmetmiş bir devlette illaki düşman olacaktır,burdanda anlaşılacağı üzere bu milletten intikam almak için mevlanayı,nasreddin hocayı ve ahi evranı alakası olmayan yalanlarla milletin kafasını karıştırıyorlar.seninde isminden anlaşılacağı üzere türk düşmanı oloduğun anlaşılmaktadır.

      Sil
    2. Türk-İslam'a dair ne varsa dil uzatmak, sulandırmaya çalışmak pek popüler :) Yazıya moğol istilası sırasında 25.000 kürt süvarisi Selçuklu yardımına geldi falan da yazılsaymış o eksik kalmış

      Sil
    3. Mevlana Taciktir ,Osmansızdır yani..
      O dönemde Osmanlı yoktu .Selçuklular vardı Moğol işgali vardı
      Nasreddin Hocayı niye kınadınız ..işgale karşı Türkmenleri toplamış mücadele etmiş ..
      bilginiz yok fikriniz var

      Sil
    4. Kin, nefret ve kıskançlık Osmanlı soyumu cehalet mi
      Ben bedevi toplumundan alınan
      Bir kültür diyorum

      Sil
  2. nasıl ya kimya hatun şems tebrizi tarafından; şems tebrizi nasreddin hoca tarafından; nasreddin hoca da Mevlana tarafından mı öldürüldü yani?!!!

    YanıtlaSil
  3. ne sallamışsınız yaaa. hoca nasrettinde Allah dostu Şems'de. ikiside biliyorki adam öldürmenin ne kadar günah olduğunu. bile bile bu günaha yeterler mi. lütfen bazı kelimeleri okurken dikkat edelim

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Islam acisindan öldurenin cezasi ölumdur yank Nasraddin hoca dogru yapmis ama o sapik Rumi kahve yuzunu gostermis

      Sil
    2. Ahmet Ümit in
      Bab ı esrar adlı kitabında bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgiye yer verilmiş oradan okuyabilirsiniz 🙃

      Sil
  4. Tamamwn yalandan ibaret sallamalik bir hikaye.utanmaz adamlar iftiranizinda hesabi size sorulacaktir

    YanıtlaSil
  5. Şems Tebrizi Konya'da öldürülseydi. Bu gerçekten Mevlana'nın haberi olmaması düşünülemez. Mevlana Şemsi Tebrizi'yi aramak için iki kez Şam'a gidip arama zahmetine katlanmazdı. Şems'in bilinen diğer mezarları Hoy'da ve Tebriz'de dir. Konya'da Şems'in öldürülmesi ve mezarı zayıf ihtimaldir.

    YanıtlaSil
  6. Yaziyi yazan mal ciddi derecede klinik vaka.
    Dilerim kimseye zarar veremeden bu dunyadan gocer gider.

    YanıtlaSil
  7. Tarihteki bağlantıları okuyup anlamadan yıllardan gelen doğmatik bilgilerle beyinleri küçülen yazılanları küçümseyen cücük beyinliler; Şems Tebrizinin öldüğü yada öldürüldüğü yıl 1247 yani Moğollara karşı direniş gösteren Ahilerin desteğini alan II. İzzeddin Keykavus tahtta olup,Şems ve Mevlana istedikleri gibi Selçukluyu Moğollar lehine dizayn edemedikleri yıllar,üstelik bir de 15 yaşındaki Kimya Hatunun 62 yaşındaki Şems' verilmesi ve Mevlanın oğlu Aladdin Çelebi ile Kimya Hatun arasındaki sevgi ve yaşanan kıskançlıklar ve entrikalar..Bu yazıyı eleştirenlerin hoşlandığı tarihte Ecdad diye bildiğimiz herkesten herkesten evliya olarak bahsedilmeli herkes ulu kişi ilan edilmeli neredeyse hepsinden Haşa bir Peygambermiş gibi bahsedilmeli .Oysa söz konusu kişiler İnsan ,hata yapabilirler,yanlışları olabilir.Osmanlının evlat katili Muhteşem Süleymanın dan sonra hala herşeyi toz pembe gösteren At gözle tarihe bakışlarınızı değiştirin artık eleştirilmesi gerekilenleri eleştirmeyi;övülmesi gerekenleri de övmeyi Mal gibi herşeyi kayıtsız şartsız doğru kabullenmeden araştırmayı becerebilecek bir tarihin tekrar tanımlanması yazılması lazım.İşte o zaman gelişmeye başlarız.

    YanıtlaSil
  8. kaynak gösterir misiniz bu yazdıklarınıza?

    YanıtlaSil
  9. Şemsi kim öldürdü burası belirsiz ama, iki ekol yani konya ve kayseri ekolleri arasında rekabet olduğu bir gerçektir. Bir başka hakikatte moğolların konya ya dokunmaması ama kuzeydekilieri kılıçdan geçirmesi bunların içinde Nasreddin Hoca ve Ruminin oğluda mevcut. Konya ekolü mopollarla işbirliği içinde olduğu söylenir hatta diğer alimler tarafındanda ihanettle suçlanmıştır.

    YanıtlaSil
  10. kısa bir araştırma sonucuna şemsi tebrizinin öldürülmesi konusunda yaygın kanıya ulaştım ancak bunların arasında nasreddın Hocanın olduğu iddiası çok desteksiz bir varsayımdır.
    Tarih böyle okunmaz kardeşim, varsayımlarla tarih mi olur hiç? Ondan sonra ahiler moğol güçleri tarafından kılıçtan geçirilmiş, siz bunu bir suikast şeklinde anlatıyorsunuz. Gidin ahilerin sitesinde bu bilgi var. Evet, iki ekol arasına bir çekişme var, sadece iki ekol arasındamı, diğer gruplarda mevlevileri düşmanla işbirliği yapmakla şuçlamışlardır. İlginçtirki, konya ekolüne dokunmayan moğollar ahileri kılıçtan geçirir. Öldürülenlerin arasında kırşehirr kaçan C.Rumi nin oğlu ve Nasreddin Hoca diye tanınan ahı evrandadır.

    YanıtlaSil
  11. Ben bir şey bilmiyorum bu konuda.. ve bütün yazıyı ve eleştirileri okudum ve ŞAŞKINIM!.. Anlatılan kahramanlar benim kahramanlarım nasıl böyle berbat hatta pis işlerinde kahramanı olur diye ŞAŞKINIM.. Bizim hiç hakiki bir tarihimiz olmayacak mı acaba? Ya da bizlere bu bilgileri dosdoğru neden anlatmadılar, öğretmediler diye de üzgünüm ve daha da kötüsü kendi tarihimize hiç inancım kalmadı... Yalan söyleyen ve yalan yazan tarih ALÇAK OLSUN!..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Duyduğun herşeye inanırsan halin harap olur :)

      Sil
    2. 800 yıl önce yi anlamaya çalışıyoruz. Hiç birimiz görmedik. Bu güne bakalım. Her şey gözümüzün önünde oluyor. Bir ergenekon çıkıyor. Müebbet hapis. Sonra fetö çıkıyor. Ergenekon yoktur deniyor. Herkes birilerine inanıyor. Kimse gerçekleri bilmiyor. Belki bilmekte istemiyor. Mevlanayı da nasreddin hocayıda şemsi de fetö öldürmüştür. Romayı yakan da fetö dür.

      Sil
  12. Nasıl oluyorda bir tarihe ışık tutup rehberlik yapan büyük zatlar böyle bir entirika içine girebilir Hz.mevlananın yaşam tarzı ve çizdigi yol ile dönyada örnek gösteriliyor .

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. hiç kımse bır fanıye ılahi aşk duyamaz ancak ve ancak yüce yaradana ilahi aşk duyulur Mevlana da şemse ilahı aşk beslemiş bu ne cüret beygamberlerden sonra kutsal ınsan yoktur ama artık kutsalıyeti ALLAH ın vermedıgı o unvanı insanalr bırbırlerine vermeye başladı yazık tarıh ilmi dını kullanan kıişşileri ihanetlerıyel dolu yazık cok yazık bız bu kafayla patınaj yaparken gavur dedıklerimizde ayda kolonı kuruyoırlar evt Osmanlıda taht için şehzade kardeş evlat katlı yapılıyordu bu damı yalan

      Sil
  13. Şemsi Tebrizi burada anlatılanların aksine öldürülmedi o Konya'daki misyonunu tamamlayıp vazifesini bitirince geldiği Pakistan'ın Hoy şehrine hiç kimseye haber vermeden çekip gitti Celaleddin i Rumi onu çok seviyordu ve ondan çok şey öğrenmişti o yüzden onu bırakması ya da ondan vazgeçmesi kolay olmayacaktı Şemsi Tebrizi atıl İyi konulardaki Kadim bilgilere sahip olan bir zat olduğuna göre onun Sıradan insanlar tarafından öldürülmesi pek de akla ve mantığa üst atla hiç de uygun gelmiyor Şemsi Tebrizi Hz Mevlana ya öğrettiği Kadim ve derin bilgileri O ana kadar Hz Mevlana'nın etrafında bulunanlarda bulunmadığı ortaya çıkmaktadır bu tür bir gizemli olayı sırf siyasi çekişmelerin ya da dünyevi düşüncelerle hareket eden insanların fikirlerini bağlayarak hüküm vermek yanlış olur

    YanıtlaSil
  14. Herşeyi geçtim biraz mantığa davet ediyorum :) Bir batıni neden moğollara yardım etsin ? batınilerin son kalesini moğollar yerle bir etmemiş midir ? Siz mantığa gelmiyorsanız ne içiyorsanızz söyleyin bizd de onla kafayı bulalım o zaman :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Moğollara, Alamut'ta yaşayan batıni Nasreddin Tusi yardım etmedi mi?

      Sil
  15. Hayatlarını Allah aşkına adamış insanlara nasıl böyle iftiralar atarsınız. Yaşamlarını ibadetle geçirmiş insanların birbirlerini öldürdüğünü iddia ediyorsunuz, pes...

    Allah sizi ıslah etsin.

    YanıtlaSil
  16. Ben burada da yahudi parmağı olduğunu düşünüyorum. Her yere fitnelik saçtıkları gibi buraya da saçmışlar.

    YanıtlaSil
  17. Herhangi bır kaynak gösterilmeden yazılan hiç bır yazıya inanmıyorum. Yüzlerce tarih kitabı okudum.şems-i Tebrizi'nin mevlana'nın oğlu tarafından öldürüldüğünü yazan kitapları okudum. Ama Mevlana'nın Nasrettin Hocayı öldürdüğüne dair bır belgeye rastlamadım.
    Bunu yazan hangi belge veya bilgiye dayanarak yazmış. Onu da yazsa idi. Bizde olabilir derdik.
    Hem Nasrettin Hoca'nın Ahi Evren Olduğu da kesin değil.Elimdeki eski kaynaklara bakıyorum. Bu iki zatın doğum ve ölüm tarihleri de birbirine uymuyor. Ahi Evren: 1169-1261
    Nasrettin Hoca: 1208-1284 yılları arasında yaşadıklarını tüm tarih yazarları kabul ediyor.
    Bu durumda Ahi Evren'e Nasrettin Hoca aynı kişidir diyebiliriz ki?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Prof. Dr. Mikail Bayram ın Ahi Evran ve Mevlana Mücadelesi kitabı...

      Sil
  18. Yanıtlar
    1. Hocam diyelim ki senin dediklerin doğru lakin şöyle bir durum var, olay sadece Mevlana'nın Moğol sevdalısı riyakar birisi olmakla bitmez. Tarihte birçok ehli sünnet meşhur İslam âlimleri bu zata karşı saygı ve muhabbet beslemistir örnek; molla Abdurrahman cami, Aziz Mahmud Hüdayi Hz aynı şekilde bu zatların meşhur hocalarıda ve meşhur müritleri de Mevlana Celaleddin Rumi ye muahbbet besler ve olay bir domino etkisi yapar Mevlana yı riyakar yaparsak diyer zatların da samimiyetinden, inancından şüphe etmek lazımdır . Sonuç olarak elde avucta kaç tane Sünni alım var ki Mevlana'yı düşman bellemis?

      Sil